"Fotografię północy" określa się jako melancholijną, może ze względu na określony klimat i krajobraz, poruszającą zagadnienia wyobcowania, izolacji, życia wewnętrznego jednostek i międzyludzkich relacji. Wśród prac prezentowanych przeze mnie fińskich artystek można odnaleźć cechy charakterystyczne dla prac skandynawskich autorów: czystość, czasami wręcz surowość ujęcia, skupienie i niebywale duży ładunek emocjonalny.
Eija Liisa Ahtila to uznana fińska artystka, której prace były prezentowane m.in. na Biennale w Wenecji, w Tate Modern w Londynie, w Neue Nationalgalerie w Berlinie. Porusza się w obrębie sztuki filmowej i fotografii. Jak sama mówi, przedstawia ludzkie historie i dramaty, często symultanicznie prezentowane na umieszczonych obok siebie ekranach, co poszerza interpretację o refleksję nad samym medium. W swoich pracach fotograficznych przedstawia wykreowane sytuacje, które dotyczą uniwersalnych problemów i zjawisk. Proste i codziennie wykonywane narzucają wielowątkowy odbiór, stają się bardziej rzeczywiste i bliższe od "rzeczywistości", sprawiają, że zastanawiamy się m.in. nad osobami, których na zdjęciu nie widać, a być może są obok. Najważniejsze wątki poruszane przez artystkę to międzyludzkie relacje, emocje, komunikacja, indywidualne historie, zagadnienia osobowości, jej granic i dezintegracji.
Świat kobiety z fotografii Athili jest wynikiem wzajemnych, wielotorowych wpływów wzbogacających prywatne doświadczenie. Nie ma prostych historii.
Eija Liisa Ahtila, Closed door
Eija Liisa Ahtila, Laugh
Eija Liisa Ahtila, Support
Elina Brotherus to kolejna światowej sławy artystka fińska, posługująca się medium fotografii. Często tworzy autoportrety; ponieważ posługuje się techniką analogową na wielu zdjęciach trzyma w ręku wężyk spustowy, komunikując "robię zdjęcie, wiem co robię".
Elina Brotherus, Der wanderer 3
W najbardziej znanym cyklu The New Painting sięga do tradycji malarstwa europejskiego, powielając schematy z płócien m.in. Tycjana, Rafaela, Friedricha, Eych’a, Gaugina. Artystka umieszczając swą postać na obrazach paradoksalnie nie mówi za wiele o sobie, lecz proponuje odbiorcy podróży w głąb siebie. Odwrócona do widza plecami zaprasza do patrzenia w tym samym kierunku, jednak celem nie jest podziwianie krajobrazu lecz dogłębna introspekcja. Niezwykle ważna przestrzeń, często niekończąca się linia krajobrazu, stanowi tło dla człowieka i jego relacji z samym sobą i innymi. Wrażenie wyobcowania i samotności, tak silnie wyczuwane w fotografiach, jest powiązane z chwilą zatrzymania, refleksji, skierowania się ‘do wewnątrz’.
Elina Brotherus, Femme dans la baignoire
Natomiast gdy na fotografiach pojawia się para i artystce towarzyszy mężczyzna, na pierwszy plan wysuwa się ich wzajemna relacja. Niezwykle ciekawy wydaje się właśnie ten wątek poruszony w niektórych pracach Brotherus.
Elina Brotherus, L'Artiste et son modele
W fotografii przedstawiającej siedzącego mężczyznę, nieśmiało zasłaniającego swą nagość i stojącą obok, pewną siebie Elinę dochodzi do odwrócenia tradycyjnych ról układu artysta - model. Brotherus znalazła się w roli dominującej, to ona panuje nad nagim modelem. Mężczyzna pozostaje bezbronny, osamotniony i zagubiony w kolejnym obrazie, gdy leży skulony, w pozycji embrionalnej. W pracach artystki pojawia się także, chodź niezwykle rzadko, motyw intymności we dwoje, gdy mężczyzna suszy kobiecie włosy, gdy się dotykają. We wcześniejszych realizacjach postać kobiety-artystka szuka bliskości w kontakcie z gumową lalką i psem. Jednak przeważająca część prac artystki to jej autoportrety, dotykające zagadnień izolacji, samotności, indywidualnej kontemplacji.
Elina Brotherus, Nu couché
Salla Tykkä znana dzięki twórczości video, międzynarodową sławą osiągnęła po Biennale w Wenecji, gdzie zaprezentowała film Lasso. Fotografie artystki są ściśle powiązane z działalnością filmową, dotykają tej samej tematyki, są wstępem lub kontynuacją poruszanych wątków, tak jak w cyklu black water przedstawiającym podwodną grę w rugby, pojawiającą się także w filmie Zoo. Zdjęcia Tykki uderzają w czułe punkty kobiecości, bo to kobieta jest głównym podmiotem i przedmiotem jej zainteresowania. Poruszany w filmach Thriller i Lasso temat drogi do dorosłości, dojrzałości seksualnej i momentu odkrycia, można odnaleźć w cyklu fotografii ani. Kolejne zbliżenia twarzy młodej dziewczyny to studium nastroju, łza na twarzy Ani to prawdopodobnie znak emocjonalnych i psychologicznych komplikacji, problemów inicjacji, przejścia. Ani znajduje się na etapie granicznym, między dzieciństwem a kobiecością.
Salla Tykkä, Ani
Relacje ‘wnętrze/to co na zewnątrz’, ‘publiczne/prywatne’ to kolejny ważny temat poruszany przez artystkę. Cykl pain, pleasure, guilt (przedstawiający m.in. kobietę schowaną za zasłoną, czy przykrywającą się futrem) jak przyznaje autorka, stał się ważnym momentem w rozważaniach nad związkami zachodzącymi między dwoma krańcami dychotomii. Okno to bariera, symbol odgrodzenia, ale i przejścia. Panuje nastrój samotności, pragnienia ucieczki i wyzwolenia, może z ograniczających emocji. Problematyczne staje się rozgraniczenie na to, co jest bólem, co przyjemnością, a co winą.
Salla Tykkä, Pain, pleasure, guilt
Tematykę gender, ról kobiety w społeczeństwie i szeroko rozumianej walki odnajdujemy w filmie Power. Kwintesencją tych zagadnień staje się obraz american dream. Czysty w formie i uderzający w treści. Czy krew na piersi oznacza ograniczenia, przegraną i cierpienie czy ‘tylko’ szczególną kondycję, charakterystykę kobiecości i wolę walki? W obrazach power pojawia się podobny wątek. Dwu zdjęciowy cykl obejmuje fotografię mężczyzny trzymającego w rękach przedmioty, które pozostawiły ślad na kobiecych piersiach i same zostały nimi naznaczone. Podwójna zależność rodzi pytania o to, co jest siłą, a co słabością, i jak jedno wynika z drugiego.
Salla Tykkä, Power
Salla Tykkä, Power
Cykl sic, more sick, the sickest one obejmuje trzy zdjęcia. Na pierwszym przedstawiona jest kobieta siedząca w restauracji, ‘niewinność’ zdjęcia burzy ledwo widoczna krew wypływająca z ucha. Drugi obraz to wizerunek kobiety w sali szpitalnej. Trzeci – ‘najbardziej chora’ – to postać kobiety w podkoszulku z napisem ‘girl’. Zdjęcia te są odpowiedzią na zagadnienia rozmaiciej rozumianej choroby, czy przewrotnie pojmowanej ułomności. Wachlarz odczytań jak zawsze pozostaje szeroki, ograniczony jednak przez sposób postrzegania kobiecości według artystki.
Salla Tykkä, sic, more sick, the sickest one
Salla Tykkä, sic, more sick, the sickest one
Salla Tykkä, sic, more sick, the sickest one
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz